Polska wzmacnia swoją pozycję w regionie poprzez aktywną politykę wśród państw Europy Środkowej i Wschodniej. I bardzo dobrze. Brakuje w tej grupie jednego kraju, który paradoksalnie wydaje się być najważniejszy. Chodzi o Białoruś. Jest to kraj, który niemal w całości leży w obszarze dawnej II Rzeczypospolitej, który nie odwołuje się wprost do nienawiści do polskości, ani oficjalnie nie buduje swojej tożsamości na konfrontacji z Polską. A tak właśnie robią choćby Litwini, czy Ukraińcy. Reżim Łukaszenki mimo, że związany ściśle z Rosją w ramach ZBiR wykazuje jednak spore oznaki suwerenności, a dobre relacje z Polską, jako kluczowym w regionie krajem UE, wzmacnia jego pozycję wobec Putina.
Dla Polski jest to zaś strategiczna szansa na wzmocnienie pozycji w całej Europie Środkowej oraz zdyscyplinowanie niechętnych nam państw, które nie są w stanie dostrzec, że nasz patronat nie jest skierowany przeciw tożsamości mniejszych narodów. Specjalne relacje pozwolą też naszemu biznesowi stworzyć przewagę konkurencyjną wobec firm niemieckich, a w perspektywie nawet rosyjskich.
Dlaczego to jest tak ważne? Oto kilka aspektów decydujących o wadze wciągania Białorusi w orbitę polskich interesów.
- Militarny – skoro krytyczny obszar narażony na atak to tzw. Przesmyk Suwalski, w naszym interesie jest jego zniwelowanie. Gwarancja, że ewentualny atak nie nastąpi od strony białoruskiej eliminuje ryzyko odcięcia państw Bałtyckich od obszaru NATO, jak również minimalizuje ewentualną agresję wyłącznie z obszaru Obwodu Królewca. Poza tym armia Białorusi jest znacznie silniejsza niż nasza, dlatego jest w naszym żywotnym interesie powstrzymanie ewentualnego ataku od strony niziny nad Bugiem i wyjścia wprost na Warszawę.
- Polityczny – pozycja Polski w UE na pewno będzie wzmocniona, gdy staniemy się adwokatem Białorusi w strukturach unijnych. Co więcej, również w gronie państw wyszehradzkich, bałtyckich, Rumunii, Bułgarii, a także do pewnego stopnia krajów byłej Jugosławii demonstracja woli przywództwa regionalnego potwierdzi, że Polska jest odpowiedzialnym państwem, zdolnym do realnego stania się liderem w regionie, który nie jest nastawiony na konfrontację, a wręcz wzmacnia region jako całość, ale też poszczególne kraje, które wspólnie mogą tworzyć przeciwwagę dla krajów tzw. Starej Unii.
- Gospodarczy – uzyskanie nowych kontraktów dla polskich firm, udział w zamówieniach publicznych, dostęp do polskich technologii oraz polskich portów to strategiczna korzyść gospodarcza dla obydwu krajów. My zyskujemy nowy, bliski rynek (9 mln mieszkańców), oni przełamują izolację i zwiększają poziom rozwoju, a co za tym idzie dobrobytu. Dla Polski możliwość stworzenia w Gdyni/Gdańsku centralnego portu dla Białorusi (analogicznie jak Hamburg jest takim portem dla Czech) podnosi znaczenie kraju jako centrum logistycznego Europy i daje dodatkowy impuls rozwojowy i inwestycyjny.
- Kulturalny – w perspektywie być może najważniejszy. Nasze uczelnie, media, instytuty kulturalne powinny dużo bardziej włączyć się w promowanie tzw. Soft Power poprzez system stypendiów, naukę języka, kultywowanie miejsc pamięci oraz kultury materialnej, zapraszanie dziennikarzy, naukowców, zdolnej młodzieży do Polski i stworzenie całego programu współpracy polsko-białoruskiej wg paradygmatu wspólnej historii i budowania tożsamości opartej na atrakcyjności polskości jako czynnika politycznego, a nie etnicznego. Innymi słowy kształtowanie propolskich elit na Białorusi.
Wizyta min. Waszczykowskiego to dobry znak, jednak znaczenie Białorusi jest na tyle szczególne, że warto stworzyć całościowy system wprzęgnięcia tego kraju w naszą politykę. Wydaje się to bardziej skuteczne, niż umizgiwanie się do Ukrainy, które staje się coraz bardziej przeciwskuteczne i nie przynosi zamierzonych celów.
